ITS – system, który działa

Określone w projekcie wskaźniki zostały osiągnięte.

Podkreślmy na wstępie, że wszystkie analizy i badanie powierzone zostały środowisku naukowemu. Opracowanie metodyki wyznaczania wskaźników efektywności ITS w zakresie skrócenia rzeczywistego czasu przejazdu, poprawy poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego, oraz redukcji zużycia energii zarówno elektrycznej jak i zużycia paliw płynnych, wykonawca powierzył Politechnice Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków. Badania czasu przejazdu zostały przeprowadzone metodą identyfikacji tablic rejestracyjnych z wykorzystaniem specjalistycznych kamer ANPR zainstalowanych w punktach pomiarowych. Wskazano 12 takich punktów (załączona mapa) i zbadano 34 relacje pomiędzy nimi (relacja, czyli  dowolna trasa przejazdu łącząca dwa punkty pomiarowe). Badania przeprowadzono w dla pory porannej (06:15 do 09:15) i popołudniowej (14:15 do 17:15). Łącznie wykonano blisko 24 000 pomiarów.

Oceny wpływu Systemu na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, zanieczyszczeń gazowych oraz cząstek stałych, dokonał Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk ul. Marii Skłodowskiej Curie 34, 41-819 Zabrze. Co ważne, Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Tychach dokonał weryfikacji tych raportów, przy merytorycznym wsparciu pracowników naukowych Katedry Systemów Transportowych, Inżynierii Ruchu i Logistyki Politechniki Śląskiej w Katowicach i ostatecznie potwierdził osiągnięcie ww. wskaźników.

mapa 1

Skoro jest tak dobrze, to dlaczego w subiektywnej ocenie mieszkańców: „po mieście jeździ się wolniej”?

Takie pytanie, po przeczytaniu powyższego, z pewnością zada sobie też nie jeden czytelnik - wynika to m.in. z komentarzy które od dłuższego czasu pojawiają się w przestrzeni publicznej.

-Z jednej strony z liczbami się nie dyskutuje, z drugiej, pamiętajmy o tym, że ITS dzięki swojej nadrzędnej funkcji - sterownia ruchem, ma za zadanie w miarę możliwości równoważyć rolę wszystkich uczestników ruchu. Przykładem takiego działania jest przebudowa skrzyżowania Bielska/Sikorskiego. W związku z likwidacją w tym miejscu osobnych pasów do skrętu w prawo, znacznie skrócił się czas w którym pieszy może pokonać znajdujące się przy skrzyżowaniu przejścia. Chciałbym też podkreślić, że są miejsca w mieście, gdzie punktowo czas przejazdu mógł ulec wydłużeniu, ale nie zgodzę się z powielanymi komentarzami, które sugerują, że po wprowadzeniu systemu, w mieście z punktu A do punktu B jeździ się dwa razy wolniej. Nie jest to prawdą i tym bardziej taka teza nie znajduje odzwierciedlenia w jakichkolwiek statystykach – tłumaczy Arkadiusz Bąk – dyrektor Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Tychach.

Innym przykładem próby wyrównania „komunikacyjnych szans” w mieście jest budowa dodatkowych sygnalizacji świetlnych w ciągu ulicy Mikołowskiej. Dzięki temu mieszkańcy dzielnic mogą sprawniej i szybciej włączyć się do ruchu na jedną z głównych arterii miasta.

-Sterowanie ruchem w ponad studwudziestotysięcznym mieście, w którym nieustannie przybywa samochodów to jest wyzwanie i sztuka kompromisu. Nie da się osiągnąć sytuacji, w której każdy zawsze i bezwzględnie otrzyma zielone światło w chwili podjechania do sygnalizacji lub podejścia do przejścia dla pieszych. System dąży do wyrównania szans dla wszystkich uczestników ruchu. Komfort czasowy powinni odczuwać, nie tylko kierowcy ale również piesi czy rowerzyści, a ponad tym wszystkim priorytetem jest bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu – wyjaśnia Dariusz Baran – zastępca kierownika Działu Centrum Sterowania Ruchem.

Rok 2023 w liczbach…

Nigdy wcześniej nie mieliśmy w mieście tak potężnego narzędzia do gromadzenia informacji o zdarzeniach, które bezpośrednio wpływają na bezpieczeństwo uczestników ruchu. W ramach systemu ITS działają podsystemy umożliwiające: ważenie pojazdów ciężarowych, rejestrowanie wjazdów na skrzyżowanie na czerwonym świetle oraz odcinkowe pomiary prędkości. Zachęcamy do zapoznania się z danymi z 2023 roku, które pokazują skalę łamania przepisów na tyskich drogach.

Ważenie pojazdów (WIM)

mapa 2 

Dane pobierane są z pięciu punktów pomiarowych (mapa 2). Pod lupę wzięliśmy tylko te pojazdy, które mogą mieć największe oddziaływanie na stan nawierzchni drogi, czyli ciągniki siodłowe. Poniższy wykres (wykres nr 1) przedstawia liczbę przejazdów ciągników siodłowych przez poszczególne stacje WIM oraz liczbę przeciążonych pojazdów. W 2023 roku odnotowano łącznie 1 868 744 przejazdy, z czego prawie 35 000 pojazdów było przeciążonych.

wykres 1 

Przejazdy na czerwonym świetle

W tym przypadku dane pobrane zostały z trzech skrzyżowań: Mikołowska – Katowicka – Oświęcimska, Katowicka – Grabowa, oraz Piłsudskiego – Paprocańska. Poniższe wykresy przedstawiają: przejazdy we wszystkich lokalizacjach (wykres nr 2) oraz ilość przejazdów przez wszystkie punkty pomiarowe z podziałem na grupy pojazdów (wykres nr 3).

wykres 2

wykres 3

Odcinkowy pomiar prędkości

Analizie poddano 5 odcinków pomiarowych (wykres nr 4). W tym przypadku statystyka jest wyjątkowo niepokojąca, ponieważ okazuje się, że w Tychach 1/3 kierowców porusza się z niedozwoloną prędkością (wykres nr 5). W 2023 roku na odcinkach objętych pomiarem doszło do 7 433 393 przekroczeń prędkości na 20 174 773 przejazdów.

wykres 4

wykres 5

Powyższy wykres (nr 5) pokazuje sumę wszystkich przejazdów, przez wszystkie punkty pomiarowe w mieście. Należy jednak zwrócić uwagę, że są miejsca, gdzie nawet co drugi kierowca poruszał się z niedozwoloną prędkością po mieście. Do takich sytuacji dochodziło m.in. na odcinku nr 1 (Stoczniowców 70 - Park Suble), gdzie odnotowano łącznie 1 690 841  przypadków przekroczenia prędkości na 3 288 325 przejazdów w ciągu roku, co daje średnio  4632 przekroczeń każdego dnia. Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia na odcinku nr 4 (Sikorskiego 153 - Sikorskiego 181), gdzie odnotowaliśmy 1 456 543 przypadków przekroczenia prędkości na 2 935 060 przejazdów, co daje średnio 3990 przekroczeń każdego dnia.

Pozyskiwane dane mają pomóc m.in. rozwijać system i poprawiać jego funkcjonalność. Statystyki otrzymywane z poszczególnych podsystemów mogą wpłynąć na decyzje i działania, które podejmowane będą w celu zwiększenia bezpieczeństwa poszczególnych uczestników ruchu. Jednocześnie pamiętajmy, że to skomplikowany system informatyczny, oparty na licznych sterownikach i podzespołach, dlatego prosimy o zgłaszanie wszelkich usterek czy nieprawidłowości związanych z działanie ITS (portal ITS, zakładka ZGŁOSZENIE)